Campus Walks

Goed.

Nou, eerst nog een warm slokje thee.

Maar goed, we beginnen dus al vroeg.

Omdat vogels al vroeg beginnen.

Jij bent op de fiets gekomen.

En dan hoor je de vogel die je nu hoort zingen hier.

Dat ding dat ik altijd een soort van kabbelend beekje noem.

Want het gaat zo...

Tjip tjilululuu.

Tjiluluu.

Dat is een roodborst.

Heel algemeen.

Die gaan we de hele ochtend horen.

Maar dat is degene die als eerste begint.

Die zitten vaak al in de nacht te zingen.

Vooral als hun territorium een lantaarnpaal heeft.

Want dan worden ze door dat licht een beetje getriggerd om al te zingen.

Wat mij opvalt is...

Ik kom nu net uit Hengelo.

Daar waar ik woon.

En in de stad hoor je al meer vogels dan hier.

Op een bepaald moment was ik dan door het bos fiets.

Dan wordt het stil.

Ja, dat is het effect van het licht.

Volgens worden natuurlijk in de stad ook eerder wakker gemaakt.

Is dan activiteit.

Dan komt de auto langs.

In het bos is het nog stil.

Maar je zou denken, waarom doe je dat als het begint?

Want als ik daar zelf wat zou doen, zou ik het gewoon doen als het licht is.

Maar waarom nu al?

Ja, als anderen beginnen.

Dat is allemaal competitie.

Ja, is dat competitie?

Hebben ze competitie met de mensen?

Nee, met elkaar.

Roodborsten met roodborsten.

Dus die vogel zingt om zijn territorium te claimen.

En er zit er verderop ook één.

Want we gaan straks hier.

Dat is een andere soort toevallig.

Dat is de winterkoning.

Maar die zitten tegen elkaar te zingen.

En als hij niet zingt, dan komt er een andere roodborst.

Die gaat hier zitten en die zegt, nou, dan is het van mij.

Volgens mij gaan we heel langzaam op stap.

Toch?

Ja, goed.

Wat heb je bij je eigenlijk?

Ik zie hier een mooi apparaat.

Ik heb microfoons bij me, maar dit is nog wel iets geavanceerder.

Ja, dit is een digitale audio recorder.

Zit in een tas die ik op mijn nek hang.

En de hele tijd daar blijft hangen.

Daar heb ik een beetje voor de show vandaag ook een koptelefoon bij.

Die ik heel vaak niet op zal doen.

Maar die hangt erbij, zodat ik hem wel op kan zetten om mee te luisteren.

Dat je een hele bijzondere vogels wordt.

Ja, of je wilt, wat je ook ziet, dat is het grootste ding hier.

Dat is een parabolische microfoon.

Dat is een microfoon in een schaal die een paraboolvorm heeft.

Dat ding is ongeveer 70 centimeter diameter.

Daar zit nu een soort van plopkap op.

Ja, dat heb ik hier ook.

Een enorm doek dat gewoon de hele schaal overspant.

Maar de microfoon zit hier binnenin.

En die draag ik dan altijd bij me als ik op geluidenjacht ga.

En wat je doet is richten, de recorder aan en opnemen.

En dat heb je hier op de kamp ook wel eens eerder gedaan?

Dat heb ik hier ook wel eens eerder gedaan.

Maar ik reis er ook voor om vogelgeluiden te verzamelen.

Zowel in Nederland, gewoon in de regio, op zaterdag ochtend, zondagochtend.

Maar ook in de regio ga ik naar natuurgebieden en zo.

Ook wel elders in het land.

Maar op vakanties, vogeltrips, heb ik dit ook altijd bij me.

Nou, dat is wel bijzonder.

En dan loop ik dat gewoon op te nemen.

En dat doe je al lang?

Dat doe ik al mijn hele leven.

Zo, dus dit is heel gewoon voor die spullen?

Ja, dit is vrij gewoon.

Wat ik wilde doen is jou ook even verrekijken op je nek hangen.

Want dan zien we er echt professioneel uit.

Het is nu nog wel heel erg donker.

Verrekijken?

Ja, maar dat gaat snel veranderen, want je ziet al wel blauwe lucht.

Hoewel het een beetje begint te betrekken.

Ik moet even één dingetje pakken uit de onderklep.

En we zijn nu een beetje aan het kletsen en doen, maar straks moet het denk ik iets stiller zijn?

Ja, kijk, deze vogels storen zich nu niet aan wat wij hier lopen te zeggen tegen elkaar.

Maar straks als we gaan opnemen, wat ik wil voorstellen is dat ik ook echt wat ga opnemen.

En dat jij die geluiden van me krijgt en in de podcast kan je dat erin mengen.

Kunnen we kijken of er verschil wordt?

Wat we nu even doen is die roodborst opnemen, dat was tenslotte de eerste vogel van vandaag.

Ik zal steeds korte stukjes opnemen.

Kijk, hij zit in deze boom.

Ergens hier boven ons in de takken.

Dus nu wat ik dan doe is even de koeien erop slaan.

Even het glimtnamen niveau goed hebben.

Nee.

Er zit geen SD kaart in mijn recorder.

Een micro SD moet erin.

Nee, gewoon een SD kaart.

Terwijl ik gisteren gekeken heb of hierin zat.

Als ik dan zou moeten, dat ik dat niet zou.

Ik heb hier wel een SD kaart in zitten.

Ja, maar jij bent daar op opnemen.

Ja, maar ik ben ook opnemen op deze microfoontjes.

We hebben wel een klein beetje van onze introductie gemist.

Dat gaan we overnieuw doen.

No worries.

Want we zijn hier om...

Even kijken.

Ruim een kwartier geleden, om half zes zijn we hier begonnen bij U-Park.

Ja.

We hebben hier afgesproken om even iets met vogels te gaan beluisteren en bekijken.

Hier, ik heb hier al een...

Ja, dankjewel.

We hebben al even een kopje thee gedronken en we hebben wat opnames gemaakt.

Ja.

Maar vervolgens kwam er een probleempje met een technisch probleem.

Voei, voei.

Toen hebben we een SD kaart opgeofferd met wat stukjes geluid.

Ja.

Nou ja, we zijn nu op de parkeerplaats van U-Park.

En het plan is dat we een soort achtbaantje over de campus gaan lopen.

Ja.

Gewoon eens even kijken wat we horen, wat zien we.

Het is nog redelijk donker.

We horen vogels zingen, maar we zien ze nog niet.

En ik zal een beetje aanwijzen wat we zo horen.

Ja.

We hebben het gehad over waarom vogels zingen.

Dat is om territorium af te baken en te claimen.

Ja.

Daarom zingen ze tegen elkaar in, vaak.

En als we nu even stilstaan, dan kan ik even een paar dingen om ons heen aanwijzen.

Deze vogel die heel welluidend zingt.

Dat 'tiedidididid' vrij hard.

Ja.

Deze vogel dus.

Ja.

Dat is een zwartkop.

Die zijn nu een paar weken terug uit hun overwinteringsgebied.

De bannetjes zijn meestal eerst gaan zitten, claimen territorium door hard te zingen.

Zo is het de hele dag door.

Het was niet de eerste vogel die we hoorden, dat waren de roodborsten.

Die zingen nog steeds.

En achter ons zit er een te zingen.

Maar die zwartkop is nu echt hard bezig.

En wat ik ga doen op de wandeling is af en toe eens even een stukje opnemen.

Zodat je dat straks kunt gebruiken bij het inmengen van de podcast.

Dus we gaan nu even stil worden.

Dan richt ik even de microfoon op die zwartkop.

Ja.

Een halve minuut of zo, dan heb je genoeg.

[Vogelgezang]

Zo, dan zijn we er genoeg voor die van de kop.

Ik kan de vogel niet zien.

En ik heb een parabolische microfoon.

Die zijn heel richtingsgevoelig.

Het kan zijn dat ik iets misricht.

En dan is de opname niet 100% hard.

Dan hoor je de vogel zeer goed hoor.

Ik voel me al af, want ik zie daar een vogeltje.

Ja, een kraai.

Oké.

Ik had altijd het idee dat jij een beetje een soort super richtingsgevoelige oren hebt.

Dat je al meteen denkt van daar zit het.

Maar voor mij is het een beetje, ik hoor echt vooral of door elkaar.

Maar jij bent daar toe gespecialiseerd.

Jij zegt meteen, daar zit een zwartkop en dat hoor jij dan.

Ja, dat vind ik wel bijzonder.

We horen nu vijf vogels zingen of zo.

Ik ben nu echt een leek hè.

Dat geeft niks.

Daar zijn we allemaal geweest.

Zo worden we allemaal geboren.

Daar zit ergens een merel te zingen.

Je hoort ook dit hier.

Dat 'tjit tjit tjit tjit'.

Dat is een tjif tjaf.

Ja.

Die zwartkop blijft hard doorgaan.

Dus nou hoor je zwartkop en tjif tjaf.

Daar zit nog een zwartkop.

Hoor je die ook?

Ja.

Je hoort dat gebrabbel.

Ja.

Maar daar zit ook zo'n beest dat zo heel wel uit doet.

Dus die zitten tegen elkaar aan.

Ja, ja, ja.

Maar het zijn ook gewoon concurrenten van elkaar of zo.

Zeker.

Dat is een tjif tjaf die wil met een andere tjif tjaf concurrentie.

Die gaat gewoon...

Ja, dat zit in de aard van het beestje.

Ze zingen om territorium te claimen.

Ja, ja.

En dat is natuurlijk ter verdediging tegenover soortgenoten.

Ja.

En dan moet je weten, het is allemaal intrige bij zangvogels.

Ja.

Er is overspel, weet ik veel wat.

Dus hier zijn natuurlijk ook vrouwtjes zwartkop bezig.

Ja.

Ja, en die kunnen zomaar in een keer paren met een ander mannetje.

Dat zou kunnen gebeuren.

En dat is dus ook een beetje waarom er spierballengedrag is.

Maar dat zingen is dan lokken of afwijzen?

Het is het territorium verdedigen tegenover andere mannetjes.

Het is ook aan vrouwtjes laten merken hoe goed je bent.

Dit is trouwens het mountainbike pad.

Oh, zouden die mountainbikers nu wel opstaan?

Nou ja, ik ken dit pad.

Maar daar lopen ze tegen de route in.

Oké, daar schunnen ze geloof ik, of niet?

Ja, dan zie je ze de meeste tijd.

Dan kun je nog aan de kant springen.

Kijk, hier is een mooi mountainbike pad.

Oh ja.

De mountainbikers hebben weleens nog geen lamp op.

Dat is waar.

Nou, we gaan nog steeds even vanaf staan.

Kom even aan deze kant zangen, want hier zit iets anders te zingen.

Oh ja.

Hoor je deze vogel?

Ik zal hem ook eerst even opnemen, dan hebben we hem in ieder geval.

De vogel die we hier laag horen, dat is een winterkoning.

Oké.

Die zit hier in de bramen, ergens laag.

Misschien rondom die boom in dat donkere stuk in deze struik wellicht.

En wat je daar hoog hoorde was een merrel.

Veel lagere tonen, mooi melodisch, een beetje langzaam.

Ja.

Ik let er meer daar op.

Je bent naar beneden, maar ik hoor daar niks.

Deze trillers.

Er zit een vogel hier heel hard te zingen.

Met allemaal trillertjes en rateltjes.

Dit.

Oh ja, dat komt daar vandaan.

Ja.

Ah ja, ja.

Dat hoor je toch wel?

Ja, ja, ja.

Dus het is keihard.

Ja, maar ik dacht, de richting vind ik een beetje lastig.

Die winterkoning zit echt een meter boven de grond.

Die merrel zit daar ergens in deze eik of in de grove den erachter.

En die zit heel steeds op dezelfde plek.

Nou, dan hebben we een palet gehad van, we begonnen met roodborst.

We hadden zwartkop daar ergens, twee.

Hier hebben we nu een winterkoning.

Dus als je daar ook een winterkoning hebt, hebben we het even over gehad.

Hier zit een merrel te zingen.

Dat zijn vier karakteristieke vogels van de campus.

Oké.

En overal in Nederland zelfs, waar je een beetje ruigte, vegetatie en groen hebt.

Kan je die vier soorten op dit moment wel horen.

Dat is ook een beetje de standaard?

Dat is de standaard uitrusting.

Zullen we maar zeggen, van een gebied met een beetje goede vegetatie.

En wat we nu gaan doen is rustig de campus overlopen en kijken wat we verder nog gaan vinden.

Heb je nog bepaalde verwachtingen van vogels die je denkt, die zou ik wel kunnen vinden hier of daar?

Natuurlijk, maar die uitspreek is de gode verzoeming.

Nou, dat doe je niet.

Wat voor mij het leuke aan deze hobby en tijdsbesteding is, er is altijd verrassing.

En je kan wel steeds op pad gaan met allerlei hoge verwachtingen.

Maar op de lange termijn word je daar niet vrolijk van.

Want verwachtingen die niet uitkomen zijn natuurlijk niet leuk.

Dus ik ga meestal wel met een plan. Ik wil dit of dat proberen.

Die plannen komen soms uit, maar vaker niet.

Maar eigenlijk is het wel iedere keer zo dat ik op pad ben en dan vind ik andere leuke dingen.

Maar is het dan ook zo dat je doel is om daar een opname van te maken?

Ja, ik ga op pad meestal wel met het doel. Ik wil iets zien, ik wil iets uitzoeken, weten of ze nestelen.

Maar heel vaak ga ik op pad gewoon met een recorder en een microfoon.

Gewoon om geluiden op te nemen.

En ik zal je zeggen, als ik alleen ben in de natuur met mijn opnameapparatuur en koptelefoon op...

en ik sta daar gewoon vijf minuten lang één vogel op te nemen.

Nou, dat vind ik behoorlijk rustgeven.

Ja, dat begrijp ik. Maar hoe staat het met de vogels?

Het hangt van de soorten af en de gebieden waar je komt.

In het algemeen gaat het met de natuur niet goed in Nederland.

Maar de soorten waar we nu net over spraken, ja, die zijn niet bedreigd of zo.

Daar gaat het wel oké mee.

Maar het zijn de soorten die wat meer specifieke habitat eisen hebben, die echt al onder druk staan.

We kunnen dus hier stil gaan staan.

Dit is een willekeurig hier.

Ja, die is wel hard.

Nou, voor zo'n vogeltje.

Ja, hier zit 'ie.

Hij zit in deze eik, de dichtbijzijnde eik.

En dan loopt er een takje van de andere eik schuin naar beneden.

En daar zit 'ie op. Moet je even hier komen staan.

Dan kan je 'm tegen de lucht zien.

Je ziet die takken die zo lopen.

De bovenste tak is iets dikker en de onderste loopt een beetje gebogen.

Hij zit tussen de twee takken in.

Hij beweegt iets zo direct. Dat zal je wel zien.

Je weet waar je moet kijken.

Nou, niet helemaal.

We hebben deze eik, 6 meter van ons.

En van de andere eik hangt een tak zo.

Eén is recht en de andere loopt een beetje gebogen.

Tussen die twee in zie je een donker dingetje zitten.

Op die gebogen tak is nog een klein takje net erboven.

Een heel dun takje.

Zie je die gebogen tak? - Ja, ik zie het wel.

En dan op 10 centimeter van de gebogen tak, aan de rechterkant, zit een winterkoning.

Loop even mee. Hou je ogen erop. Dan zie je 'm in ieder geval bewegen.

Komt er een tweede aan? - Ja, ik zie 'm.

Ja, nou zie ik ze. Ze zitten veel dichterbij.

Nu zitten ze bij elkaar.

En dit lijkt mij...

Dit zullen vermoedelijk twee mannetjes zijn die tegen elkaar op zitten te lopen.

En dan gaan ze achter elkaar om.

Ik zat veel verder te kijken.

Kunnen we dat pad verder af?

Of bevalt je dat niet? - Ja, dat gaat prima.

Ja?

We zijn inmiddels weer een stukje verder in het bos.

En dan gaan we zo even stoppen, want dan kan ik weer wat aanwijzen.

We horen nu die kant op. Een donkerdelig bos richting de boerderij.

Ja, allemaal vegetatie.

Hoor je een soort lage stem der rustige mooie zanger.

Dat is de merel weer. Dat is een andere merel dan net.

Dat, hier, dat is een merel.

En die blijft hier rustig zitten. Waar hij zit is ingewikkeld.

Merels zitten vaak al lang stil.

Ja, die kleintjes die we net hoorden, die waren veel mobieler en sneller.

Ja, die zijn snel.

Maar er zitten hier ook andere dingen te zien.

Gaan we even aanwijzen.

Voor ons weer een roodborst.

Wat ik een kabbelend bekje noem.

Achter ons een grote bronte specht. Heel goed gehoord.

Ja.

Een roffel van een grote bronte specht.

Ik vond het altijd wel typisch van een kampers dat je vaak spechten hoort.

Dat hoor je bijna nergens, in ieder geval niet in de bebouwde komen.

En er zitten op de kampers drie, misschien wel vier soorten spechten.

Dit is wel de algemeenste, de grote bronte.

Maar we gaan ook nog wel andere horen.

Ik weet niet hoe lang we hebben vandaag. Wat mij betreft kunnen we nog wel even door.

Ja, prima.

Tot de SD-kaart vol is.

O, dat duurt wel lang.

Dit wordt met hoge frequentie opgenomen, maar we kunnen zes uur door opnemen.

Die komt niet vol vandaag.

Nog steeds merel en roodborst.

Heel ver weg een kraai.

Er zaten hier twee andere dingen te zingen die ik even had willen aanwijzen, maar die zijn weer even gestopt.

Maar zoals die spechten die je dan hoort, zijn die alleen maar met de snaaf bezig gemaakt of is dat ook zo?

Met de snaaf bezig maken ze ook echt een gat in de boom.

Bij dat roffelen zijn ze alleen maar bezig geluid te maken.

Als een specht een gat in een boom maakt, dan hakt die.

En dat hoor je wel als je stil bent.

Maar dat is niet om herrie te maken en dan heeft hij een heel ander geluid.

Veel minder hoog frequent zoals zo'n roffel.

Zo'n roffel is echt territoriumgedrag.

En dat hakken is echt om het hout uit te krijgen.

Dat doet hij ook wel, zitten gaten in de boom.

Zeker, als we daarop gaan letten dan zullen we veel gaten vinden.

Maar is dat omdat die specht niet fluiten kan? Dus hij doet het maar zo?

Nee, het is geen zangvogel, fluiten doet hij niet.

Maar hij kan wel geluid maken.

Ze maken verschillende geluiden, grote bondspechten.

Dat gaan we ook wel horen.

Vogels zingen om territorium af te bakenen.

Maar ze hebben ook allerlei roepjes om te communiceren.

Om te waarschuwen, om te bedelen, om weet ik veel wat.

En de vaste roep van de grote bondspecht is een soort kiek.

Dat horen we straks wel een keer ergens, denk ik.

En als ze achter elkaar aan zitten, dan hebben ze weer een ander soort gekekker.

Dus je moet bij een vogel meestal wel twee, drie, vier soorten geluid kennen.

Dan wil je het hele repertoire een beetje doorhebben.

Hier, dat is een ander soort specht.

Dat is veel lager.

Nou, dat is vermoedelijk dezelfde vogel, maar die is op een ander stukje hout gaan zitten.

Waardoor de klank dus wat anders is.

En als je goed oplet, het is hetzelfde ritmepatroon.

Maar het schudt me net erbinnen, daarom pak ik mijn telefoon er ook even bij.

Het toeval wil dat er gisteravond een studium generale was op de campus.

Met vogelen, met Arjan Dwarfhuis.

Ken je die?

Of wist je van die lezing?

Ik ben er geweest.

O, je bent er geweest zelfs?

Ik heb studium generale zelf zijn e-mailadres doorgegeven.

Zodat ze hem konden benaderen en hem uitnodigen.

Ik weet van hem.

Ik heb in het verleden wel eens wat met hem ge-emailed.

Ik ben bij de lezing geweest.

Dat was de tweede keer dat ik dat deed.

Hij is een begenadigd en grappig spreker.

Ach, je ging het doen?

Hij heeft dingen gedaan die ik mijn hele leven al doe.

Namelijk naar verre landen reizen om alleen maar naar vogels te zoeken.

Dat was gewoon leuk en onderhoudend.

Hij heeft een mooi verhaal.

Gisteren ging het niet zozeer meer over dat verre reizen.

Maar meer over wat je zo allemaal aan vogels kan zien en doen.

Hij heeft heel veel gedeeld over waarom hij zo bezig is met vogels.

Wat hem zo intrigeert.

Hij heeft gesproken over vogeltrek.

En over hoe vogels geluid maken.

En over de vorm van snavels, vleugels en weet ik veel wat.

Dus het was een heel rijk gesprek.

Met allerlei interessante aspecten van de vogelarij.

Hoe mensen naar vogels kijken.

Heb je nog een paar goede vragen gesteld?

Nou, het was druk. Hij bleef aan het woord.

Het was anderhalf uur en er waren genoeg vragen uit het publiek.

En ik kan natuurlijk wel vragen stellen.

Maar ik dacht, laat het publiek maar schuim gaan.

Hier heb je nu een andere vogel.

Die zullen we nog even opnemen.

De vogel die je hier hoort.

De Chit-Chit.

Daar komen we bekend voor.

Ja, dat is ook een vrij algemeen vogel.

Dus we zullen hem even opnemen.

En dan zal ik hem nog wat over vertellen.

Het is wel een soort riedeltje wat hij aftekent.

Ja, een heel eentoonig liedje.

Dit is de Chiff-Chaff.

Ook een vrij algemene vogel op de campus.

En in Nederland.

Vooral in terreinen waar je hoger opgaande bomen hebt.

De bomen hier zijn 15 meter hoog of zo.

Daar houden Chiff-Chaffen erg van.

Het is een vogel die overwintert in Afrika.

Het is nu twee, drie weken terug.

Het is vrij algemeen.

Je kunt hem op de hele campus horen.

Het is een klein vogeltje.

11, 12 centimeter.

Ik heb nog het idee dat hij...

Je hoort al dat het Chiff-Chaff is.

Maar het is meer het aantal keren Chiff en het aantal keren Chaff.

Dat het verandert.

Ja.

Het is nu een 19x3.

Hij roept echt niet Chiff-Chaff, Chiff-Chaff, Chiff-Chaff, Chiff-Chaff.

Hij kan roepen Chiff-Chiff, Chiff-Chaff, Chiff-Chaff, Chiff-Chaff.

Daar zit variatie in.

En hoe lang hij zingt is...

Ja, dat is ook...

Min of meer open.

Meestal maken ze wel...

Zangetjes van 8, 9 stroven of zo.

Maar als ze in een keer verstoord raken...

Dan komt er een Vlaamse gaai langs.

Dat is een grote vogel daar.

Oh ja.

Wat is dat?

Dat is een blauwe reiger.

Ja, dat is goed.

We lopen hier tussen die vijvers met veel...

Bomen eromheen.

Daar houden reigers erg van.

Over de reiger komen we straks nog even te spreken.

Want dat is eigenlijk een kolonievogel.

Die met tientallen vogels bij elkaar in een bos...

Hoog in de bomen nesten bouwt.

En broedt.

Maar er zit nu ergens op de campus ook een eenreiger te broeden.

En dat is eigenlijk wel een beetje raar.

Kolonievogels gaan altijd bij elkaar zitten.

Maar de reiger maakt geen lawaai?

Heel weinig.

Wat ze af en toe in vlucht doen is een geluid.

Dat klinkt al ongeveer als...

Dat is wat ze af en toe doen.

Het is een lelijke schreeuw.

Reigers hebben niet erg goed getraind stemapparaat.

Dat hebben ze ook niet nodig, toch?

Het zijn wel redelijk oud.

Het is wat zacht.

Als u het aanwijst, dan hoort het.

Dat ja.

Tjit, tjit, tjit, tjit, tjit, tjit, tjit.

Hoor je dat?

Tjit, tjit, tjit, tjit, tjit.

En nog één.

Dat zijn pimpelmeizen.

Deze ook.

Die ligt erbij nu.

Ik zal even weer opnemen.

Ja, hoorde je hem?

Tjit, tjit, tjit, tjit, tjit, tjit, tjit.

Heel verderop hoor ik een soort graaiachtig vogel.

Klopt dat?

Roe, roe, roe, roe, weg.

Er zit een kraai.

Daar hoor ik wat.

Het zit veel verder weg.

Haalscholver.

Ondertussen begint het een beetje harder te regenen.

Hoor je dat ook op de opname terug?

Ja, als er een regendruppel op die schaal valt...

dan hoor je dat als 'ponk'.

Maar het regent zo zachtjes dat het nog wel meevalt.

Maar het is nog echt lekker rustig op de campus.

Straks heb je zoveel fietsers en auto's.

Dan barst het los en dan lopen we even langs de Engelozenstraat.

We hebben hier een aanstaande leuke soort.

Dat is mijn eerste voor dit jaar.

Wat je hier voor ons hoort zingen.

Een bonte vlieggevanger.

Maar hou je dit nou ook nog bij je?

Normaal maak je er ook nog een verslag van?

Een verslag niet, maar meestal klop ik mijn waarneming wel even in op mijn telefoon.

Daar heb je een app voor waarin je dat allemaal kan doen.

Deze vogel is een bonte vlieggevanger.

Even kijken wat we kunnen zien.

Zullen we hem ook even opnemen?

Even kijken.

Hij zit dichtbij, maar ik zie hem nog niet.

Daar hoor ik ook een krrrrr, zoiets van geluid.

Er staan daar twee bomen tegen elkaar.

Ik denk dat dat wat je bedoelt, maar dat weet ik niet zeker.

Nu is hij echt verplaatst, want nu hoor ik hem hier.

Hij is ook dieper in het bos gevlogen.

En nu houdt het op met zachtjes regenen.

Ja, er zijn nog wel buitjes volgens mij.

Zal ik even de buienradder erbij pakken?

We gaan eventjes onder deze spars staan.

Want het is inderdaad gewoon een bui die even langskomt.

Ja, het begint wel wat langer nog.

Kun je dat tegen? - Ja hoor.

Ik ook wel.

Een of twee keer per jaar zie je ook dat een bepaalde vogel het nieuws haalt.

Dat mensen met tientallen camera's erop afgaan om een bepaalde vogel ergens te spotten.

Ben je dan ook bij dat soort plekken?

Dat heb ik in mijn leven wel gedaan.

Inmiddels ben ik op een leeftijd aangekomen dat ik het niet meer doe.

En mijn werkagenda is ook zodanig vol dat ik het niet meer kan doen.

Ik heb hier ook gestudeerd en in mijn studententijd deed ik dat.

Daar hofferde ik echt wel een college op en dan ging ik even naar de Maasvlakte of naar Lauwersmeer.

Maar is er dan een soort website of een plek waar mensen dan...

Nou, toen ik jong was, toen had je gewoon een vriendennetwerk en werd gewoon de telefoon gebruikt.

En dan ging het van de kwaliteit van je vriendennetwerk af hoe snel je informatie kreeg.

Toen kwam er een periode dat mensen met die piepers rondliepen waar ziekenhuisartsen ook mee rondlopen.

En ja, dan kreeg je op je pieper een code en hier had je een velletje papier.

Moest je decoderen en dan wist je waar wat zat.

En dan kon je alsnog met de trein, in de fiets of wat later ben ik ook gewoon met de auto gegaan natuurlijk.

Maar is dat ook echt een soort vriendennetwerk? Dat je dat voor elkaar enthousiast bent?

Of is het een concurrentie van ik heb hem gehoord en ik wil het voor mezelf houden?

Nou, voornamelijk dat vriendennetwerk. - Toch wel?

Ja, toch wel. Zullen we even door dit bos steken ook?

Dan lopen we hier gewoon even het gras in en dan door het bos.

En er zijn in Nederland, ja, ergens tussen de duizend en drieduizend vogelaars die dit serieus doen.

Dat is misschien een hoge schatting, maar er is zeker een hele fanatieke kern van vijfhonderd tot duizend vogelaars.

En er zijn zelfs mensen die, hier zit een Vlaamse gaai, komt ie? - Ja.

Met z'n tweeën.

Vlaamse gaai is een ontzettend interessante soort, want die maken de gekste geluiden.

Zo erg zelfs dat als ik door een bos loop en er is een geluid daar waarvan ik niet weet wat het is,

dan denk ik, het zal wel een gaai zijn.

Die zijn faucaal zeer bekwaam.

Maar er zijn dus zelfs vogelaars in Nederland die nooit naar het buitenland gaan,

want ze willen niet het risico lopen dat er wat in Nederland zit wat ze dan gaan missen.

Laat ik honderdste zijzijnen ronddraaien. - Ik ben wel even stil, ik pak de faalzooi weer even op.

We luisteren naar een groenling die te zien zit, maar links zit een hegemus en rechts zat er ook één.

Die begint en die gaat meteen ook zingen.

Dit is een groenling, typisch voor het Pinetum, beste plek op de campus voor groenlingen.

Dat is de? - Schollekse.

Dit is een kustvogel die zich heeft aangepast aan het binnenland.

In de winter zijn ze weg.

In welke periode, is dat de laatste tien jaar of wanneer?

De laatste veertig jaar of zo, langzaamaan.

Die is behoorlijk bezig. - En de scholleksters, die natuurlijk.

Dan zal ik hem even opnemen.

Het is eigenlijk een beetje een verstoring, want op dit tijdstip van de dag ziet hij hier niet vaak mensen.

Er komt een andere vogel bij en dan begint hij daar ook om te riggen.

Die kraaien, daar houdt hij niet zo van, want kraaien zijn eierrovers.

En die schollekster broedt ergens op een dak, heeft daar een nest.

Dat nest stelt niks voor. Hij duwt een paar stenen aan de kant en legt er eieren tussen.

En als het goed is, zit de andere vogel nu op die eieren.

Maar ze weten dat kraaien erg geïnteresseerd zijn in eieren.

Ik moet bekennen, dit deel van de campus ben ik in jaren niet geweest.

Maar het is qua habitat interessant. Het is een mooi bos.

Je zal als student nu opstaan en dan lopen er ineens twee kerels met rare apparaten langs je huis.

Colmees zingend, links.

Kijk, hier kun je nog langs.

Heel kort even hier staan. Vooruit horen we nog wat dat we nog niet hadden vandaag.

Je hebt ook andere bomen steeds te zitten.

Zeker.

Dit.

Die kant op.

Colmees.

Dit.

Een beetje een melancholisch liedje, wel mooi.

Dat is een fitis. Die lijkt extreem veel op een tjiftjaf.

Totaal ander liedje.

Heb je ook een plek waar je opnames deelt met anderen?

Ja, ik upload al mijn mooie opnames op een website die heet Xenokanto.

Wat een rare verbastering is voor een vreemd liedje.

Die website is opgezet door vrienden van me, al twintig jaar geleden.

De betere opnames die ik heb, die zet ik daar op. Dat doen heel veel mensen.

Om jonge mensen er ook nog bij te betrekken, zou je misschien nog iets met AI kunnen doen?

Dat bestaat inmiddels al een beetje.

Er is een app waarmee je nu door het bos kan lopen en die laat zien wat je hoort.

Bizar.

Daar heb ik mijn hele leven aan gewijd om dat te leren.

Er is een telefoon die me vertelt.

Die app is al redelijk goed, hij zit nog niet foutloos.

Ik zet hem wel eens aan als ik zelf in de tuin zit en ik zie soms vogelnamen voorbij.

Die zit er echt niet in.

Hoe heet die app?

Merlin.

Die werkt op AI?

Ja, die zit AI in om het geluid dat via de microfoon van de telefoon binnenkomt, te herkennen.

En hij is redelijk goed.

Die winterkoning, die fietes, die roodborst, die merel, die groene specht en de vink die we nu een paar keer hebben gehoord, maar die ik nog niet heb aangewezen.

Die pikt hier allemaal uit.

[Vinkgeluiden]

Nou, hier zit een vink te roepen. Ik zei net vink, dat ik die nog niet had aangewezen.

Dit, rip, rip. Dat is de roep, niet de zang.

In dit boomtje gewoon, kijk.

Wat is dat?

Meerkoet.

O ja.

Nou, ik weet het niet zeker.

Beetje een raar roepje.

Kunnen we even checken.

En wanneer is het een roep en wanneer is het een zang?

Kijk, er is een groep vogels die heette de zangvogels.

Dat wat eigenlijk betekent dat de andere valk, ja het is toch een meerkoet, zie je.

Ja, ja.

Wat eigenlijk betekent dat de andere valks niet echt zingen.

Wat dit nou voor, ik zou dit een roep noemen, maar ja, meerkoeten zingen niet.

Nee.

De zangvogels, die zingen.

En die doen dat voor territoriumafwakening, zoals ik zei.

En waarom meerkoeten roepen, niet helemaal duidelijk.

Het zal functie hebben, het zal een reden zijn.

Maar wat die functie is, dat is misschien onder meerkoete experts wel bekend, maar ik weet het niet.

Maar is het een zang als het meer dan drie noten heeft of zo?

Nee, nee, nee. Het is meer om de functie die het geluid heeft.

Kijk, dat is de zang van de vink.

Ja, ja, ja.

En het heet in de literatuur de vinkenslag.

Oké.

Ja.

En het grappige bij vinkenzang is, je hebt twee varianten.

Dit is de ene variant.

Er is een andere variant die helemaal hetzelfde is, maar aan het eind nog een soort paukenslag erop heeft.

Tjadung aan het eind.

En het grappige is, dat is een grote bondspecht.

Zag je, weer een golvende vogel.

Ja, ja, ja.

Een vogel ongeveer zo groot als een merel.

Ver weg een boomkuip.

Maar dit is de zang van de vink.

Kan ik ook nog even opnemen voor je.

Normaal neem ik wel langere stukken op, gewoon om de individuele variatie ook een beetje goed te vangen.

Maar dit is voor kortstukjes.

Ik heb deze voor een kortstukje.

Langzaam die kant op terug.

Ja prima, ja is goed.

Kijk, ook dit is een prachtig stukje bos op de kant.

Ja, dit is heel mooi.

Ook weer beuken, eiken.

Combinatie.

Deze beuken zijn er niet zo goed aan toe.

Zoals je ziet, deze is min of meer dood, scheelt niet veel.

Roodborst weer, daar.

Merel rechtsachter.

Vink, daar.

Winterkoning heel veel.

Boomkruiper ook.

Ja kijk, dat gaat bij mij niet.

Zorg dat je die niet hebt.

Nee.

Dat is natuurlijk ook, ik heb dat, de zang van de boomkruiper.

Dat is instantane herkenning, hoef ik niet eens over na te denken.

Maar goed, omdat je dat ook al zo lang doet en echt opgetriggerd bent.

Precies.

Hier, dit is de zang van de boomkruiper.

Ga even bij stilstaan, zo.

Hij gaat alleen maar omhoog tegen de stand, hij gaat niet omlaag.

Roep van de boomkruiper, typ typ.

Hier zit een heel klein vogeltje aan.

Ja, dat is de boomkruiper, dat is hem.

Die hoorde, heel goed.

Hij gaat alleen maar omhoog tegen de stand, hij gaat niet omlaag.

Er zijn andere zoenen, die kunnen ook omlaag.

Maar hij vliegt gewoon omlaag en dan kruipt hij weer omhoog?

Ja, hij kruipt weer omhoog, foeragerend, af en toe zingend, roepend.

En dan duikt hij omlaag naar een volgende boom.

En dan begint hij op een 1 meter hoogte weer omhoog.

Hij kan alleen maar omhoog kruipen.

Hij kan niet omlaag, ja.

De boomklever...

Zullen we een trucje uithalen?

Ja.

Even kijken of we een boomklever kunnen maken.

Heb je voer bij je?

We gaan even voeren.

Ja, is dat zo?

We gaan weer een geluidje maken.

Truc speciaal.

Truc speciaal, ja.

En meestal werkt dat.

Extra trucje voeren.

We worden gemanipuleerd.

Haha.

Bluetooth speaker bij je?

Ja.

Tjongejonge.

Let op, want ik verwacht nu wel ergens een reactie.

Haha.

Oh, hij speelt maar één keer.

Mooie trucjes, hoor.

Ja.

Niet verklappen, hè.

Dit is een hele goede plek ook voor.

Het is een mooi bos.

Er zit hier een boomklever.

Dit zou ik niet gedaan hebben als we er nog geen één hebben.

Zijn dat je eigen opnames?

Nee, dit is toevallig een commerciële opname.

Dat we geen reactie krijgen is bizar, hoor.

Hij hoort er echt eentje te gaan roepen.

Maar de boomklever roept niet.

De boomklever doet niks.

Dit is bizar, hoor.

Dat is een gewone vogel op deze plek.

Maar je zegt net dan komen ze naar je toe vliegen, heb je geluid.

Ja, ja.

Ik ben op dit moment gewoon een mannetje boomklever.

Dat doet alsof het een territorium is.

Maar dat kunnen mensen dus ook doen.

Dat ze met een luidsprekertje of gewoon met een smartphone geluidjes maken.

Ja, je moet het niet doen.

Ik doe het nu even om.

Je doet het een keer, maar je wil eigenlijk niet bevorderen dat mensen dat allemaal gaan doen.

Nee, dat moet je.

Ik ben schuldig.

Vogel al vijftig jaar.

En dit heb ik natuurlijk echt wel vaker gedaan.

Maar die speaker zit wel aan mijn heupentas, zoals je ziet.

Maar ik ben heel vaak op pad en ik gebruik hem bijna nooit.

Weet je hoe ik hem heb gebracht?

Hier, boomklever.

Kijk, tjiepje.

Deze kunnen we zo vinden, die wijs ik je zo aan.

Hebben we hem toch.

En die blijft bij je zatte boom zitten of zo'n beetje?

Nou ja, hier zit 'ie.

Hier, deze hek, gaat 'ie omhoog.

Ja, ik zie 'm.

Ja, ja, ja.

Hij is bijna boven, dus hij kan niet meer naar beneden.

Ja, nu is 'm boomklever.

Deze kan wel omlaag.

Oh, die kan wel omlaag.

Oh ja.

Er waren twee vogels, hè?

De niet roepende vogel vloog er achteraan.

Is het ook zo, als er een stelletje is, dat er eentje het woord doet?

Nou, het mannetje is meestal veel actiever focaal dan het vrouwtje.

Het is meestal andersom.

In deze tijd laat ik het hier niet over.

Laat ik nou verstandig zijn.

Dan laten we het alleen over vogels hebben.

Ekster.

Maar zijn er ook nog vogels die andere vogels nadoen?

Ja, die zijn er zeker.

En de algemeenste daarvan is de spreuw.

De spreuw is een geweldig goede imitator.

Ja, dat doet me denken aan een verhaal, volgens mij, dat ook vogels zijn die...

van die ringtones van smartphones nadelen.

Zeker, en de spreuw lijkt mij daartoe in staat.

Maar om zo'n geluid te leren, moeten ze langdurig blootstaan aan het geluid.

En ja, dat moet maar net zo gebeuren.

Maar vogels kunnen dat zeker.

En als je bij een zingende spreuw gaat staan en echt lang kunt luisteren...

je wil niet weten wat je allemaal te horen krijgt.

Dat is echt geweldig.

De meest rare dingen, kippen, autoremmen, maar ook gewoon allerlei andere vogelsoorten.

Waar is dat café nou open?

Er branden lampjes.

Kunnen we even kijken? - Ja.

Of moeten we eens naar de U-Park toe?

Hier komen we langs het waterpunt van de U-Park.

Daar hebben we het aan het leren.

Zoals je tijdens je leven... - Je moet altijd je achtervolgen.

Ondertitels ingediend door de Amara.org gemeenschap

Gezondheid is de moeite waard.

TV GELDERLAND 2021.